Speciaal voor We Like Art maakte Hinke Schreuders twee speciale edities met geborduurde toevoegingen, en heel bijzonder, wij tonen op ons kantoor een reeks recente nieuwe unieke werken van Hinke. De werken zijn allen met de hand geborduurd, een proces van wikken en wegen vertelt Hinke in onderstaand interview. Het resultaat zijn werken die, hoewel klein van afmeting, al je aandacht vragen. Bomvol details en vondsten, verfijnd, betoverend en ongemakkelijk tegelijk.
Hinke Schreuders bij We Like Art, april 2022, foto: Sonia Mangiapane
Het werk van Hinke Schreuders wordt verzameld door onder andere het Textielmuseum Tilburg, de AkzoNobel Art Foundation, de Erasmus Universiteit en diverse particuliere collecties in binnen- en buitenland. We zijn heel trots dat we eindelijk een presentatie met werk van Hinke kunnen maken. We vroegen Hinke naar de nieuwe werken.
Hoi Hinke, je maakte voor de presentatie bij We Like Art een nieuwe serie Works on Paper. Kun je iets vertellen over je manier van werken?
De Works on paper – een naam die is ontstaan omdat ik aanvankelijk alleen werken op stof maakte – is een serie werken op bladzijdes uit het tijdschrift Libelle en andere damesbladen uit de jaren ’50. De eerste Works on paper, uit 2008, waren bedoeld als snelle ‘schetsen’ met naald en draad naast mijn andere tijdrovende werken op stof, maar zijn intussen uitgegroeid tot een serie van vaak juist heel bewerkelijke stukken.
Studio Hinke Schreuders 2022
De Works on paper komen intuïtief tot stand: al bladerend door de tijdschriften scheur ik bladzijden uit met beelden die me aanspreken. Vervolgens plak ik die op een stuk linnen en hang ze aan de muur van mijn atelier waar zich al kijkend voor mijn geestesoog een nieuw beeld vormt.
Vaak begin ik met weghalen of corrigeren van delen van de foto die me storen. Dat kan het bedekken van een tekst zijn, het ‘rechtzetten’ van een horizon of het weghalen van, noem eens iets, een lantaarnpaal. Naald en draad gebruik ik zo als als een soort gum of typex. Daarna ga ik elementen toevoegen aan het beeld, net zolang tot er een ander verhaal ontstaat dan de oorspronkelijke foto vertelde.
Hinke Schreuders, a perfect storm (2022)
Wanneer is een gevonden beeld interessant voor je als vertrekpunt voor een nieuw werk?
Dat is in de loop van de tijd, na ruim 70 Works on paper in 15 jaar, veranderd. In het begin koos ik vooral beelden van fotomodellen in de nieuwste kleding, althans die van de jaren ’50, maar dat kan niet zomaar elke foto zijn. Er moet een soort beweging in zitten en de vrouwen kijken meestal weg of naar iets buiten het beeld, waardoor ik er mijn eigen verhaal op kan plakken door te suggereren dat er iets gebeurt dat wij als toeschouwer niet kunnen zien.
Daarnaast laat ik me vaak inspireren door een motiefje in een jurk of iets in het decor dat kan dienen als element waarop ik kan doorwerken. Zo kan een bloesje met stipjes uitgroeien tot een zwerm van borduursteken waarin een vrouw lijkt te verdwijnen of is een bloesemtak in het beeld aanleiding om haar daardoor te laten verzwelgen. Ik wil dat er dingen gaan gebeuren die niet in de oorspronkelijk beeld zaten.
Hinke Schreuders, portret: Juul Verheijen
Waar ik lange tijd bijna uitsluitend werkte met beelden waarin vrouwen figureren, is dat onderwerp wat meer naar de achtergrond verdwenen. De laatste jaren ben ik steeds vaker foto’s of prenten van bijvoorbeeld landschappen of stadsbeelden gaan gebruiken, waarbij ik op dezelfde manier te werk ga.
Het is mijn ervaring dat ‘het publiek’ vaak meer van hetzelfde wil en als je ergens succes mee hebt is dat soms moeilijk te weerstaan, maar ik denk dat het voor een kunstenaar vanzelfsprekend en vooral ook nodig is om zich te ontwikkelen. Alleen daarmee houdt hij het voor zichzelf en uiteindelijk ook voor dat publiek interessant. Om die reden maak ik naast mijn Works on paper ook graag andersoortige series werk, waarbij die verschillende richtingen elkaar kunnen beïnvloeden en verrijken.
Hinke Schreuders – foto uit Ariadne at Home door Juul Verheijen
Wanneer is een werk ‘af’ voor je?
Een bevriend kunstenaar die een tijdlang soort mentor voor me was leerde me ooit: “net zo lang doorgaan tot het goed is!” en dat is een principe dat ik nog altijd toepas. Weggooien en opnieuw beginnen is geen optie: ik ga net zo lang door tot een beeld is wat ik wil en er niets meer is dat me stoort. Mijn toevoegingen aan een bestaande foto moeten meer dan toevoegingen zijn, het is pas goed als er naar mijn idee een ander verhaal verteld lijkt te worden.
Hinke Schreuders, elle a vu le loup (2022)
Dat kan soms heel lang duren, en ik stuit daarbij eigenlijk altijd bij op problemen die moeten worden opgelost, hobbels in de weg die genomen moeten worden. Juist dat vinden van oplossingen voor problemen maakt dat er dingen gebeuren die ik anders niet zelf had kunnen bedenken en daarmee kadootjes of verrassingen voor mezelf zijn. Toch laat het zich tegelijkertijd niet dwingen – een werk moet vaak een hele tijd aan de ateliermuur hangen, waarbij ik er talloze keren in het voorbijgaan langs loop en dan ineens vanuit mijn ooghoek zie wat er moet gebeuren.
Studio Hinke Schreuders met bronmateriaal, foto: Juul Verheijen
Kun je in het kort iets vertellen over de individuele werken die we tonen?
Waar ik meestal ‘voortborduur’ op elementen die al in de foto bestaan, heb ik aan twee Works on paper in deze presentatie een meer extern element toegevoegd: een lijntekening van een wolf die al voorkomt in een vroegere serie werken op stof rond het sprookje Roodkapje, dat een tijdlang een thema in mijn werk was. Het bloemenplukkende meisje in de foto die de basis vormt voor het werk ‘she loves him, she loves him not‘ deed me aan Roodkapje denken, . Zo kwam het idee om die wolf ook aan dit werk toe te voegen. Het geeft het beeld net een andere draai en vormde voor mij de ingang tot een nieuw verhaal.
Hinke Schreuders, she loves him, she loves him not (2022)
Dezelfde wolf begruikte ik in het werk ‘elle a vu le loup’, dat gemaakt is op een bladzijde die al lang in mijn atelier lag omdat ik niet zo goed wist wat er mee te doen maar nu ineens goed bij het andere werk leek te passen. Roodkapje is een volwassen vrouw geworden en lijkt de wolf te temmen. De zin ‘elle a vu le loup’, ze heeft de wolf gezien, die ik als titel gebruikte is een Franse uitdrukking die eveneens ontleend aan dit sprookje. Dit klassieke verhaal was van oorsprong geen kinderverhaal maar werd geschreven door Charles Perrault als waarschuwing aan de jongedames aan het hof van Lodewijk de Veertiende om niet met vreemde mannen mee te gaan. Het betekent ‘ze heeft haar maagdelijkheid verloren’.
Hinke Schreuders bij We Like Art, april 2022, foto: Sonia Mangiapane
De foto waarop ‘a perfect storm’ is gemaakt trok me aan vanwege de beweging die er in leek te zitten. Een vrouw rent met een sliert kinderen door een duinlandschap, tegen het wuivende helmgras in. Al lijken de figuranten in dit beeld plezier te hebben is het voor mij niet per se een vrolijke foto, ik kreeg er eerder het gevoel van een storm bij, alsof ze tegenwind hebben en van iets wegrennen of -vluchten.
Detail a perfect storm (2022)
Alle steken zijn in dezelfde diagonale richting van die denkbeeldige wind geborduurd, de lucht ‘stormachtig’ met grijsgroene wolken en loshangende draden, het met goudgaren geborduurde gras dat niet zacht maar eerder stug oogt versterkt dit gevoel. De uitdrukking ‘a perfect storm’ verwoordt eigenlijk hetzelfde, zoals het woordenboek zegt: een “unusual combination of events or things that produce an unusually bad or powerful result.”
Hinke Schreuders, Speciale editie, the swan lake (2022)
Je maakte voor We Like Art twee nieuwe speciale edities, hoogwaardige prints met unieke geborduurde toevoegingen en kraaltjes, wil je daar iets over vertellen?
Beide edities zijn gebaseerd op bestaande unieke werken. Zoals ik al vertelde worden mijn unieke werken gemaakt op originele bladzijdes die ik uit tijdschriften haal. Het werk ‘the swan lake’ is ontstaan doordat ik de bewuste bladzijde – een prent achter op een Libelle uit 1952 – in een ander exemplaar van dezelfde Libelle nog eens tegenkwam.
Hinke Schreuders, the swan lake (2022), detail
Net als bij het originele werk bedekte ik de weerspiegeling van de zwaan in het water met borduursteken in dezelfde tint als het water om hem weg te ‘gummen’. Tegelijkertijd wordt hij door de structuur van het garen ook weer zichtbaarder. In de editie is dit borduursel met de foto mee gescand en afgedrukt, terwijl ik op de afzonderlijke afdrukken van de editie net als in het origineel her en der glanzende kraaltjes heb genaaid op plaatsen waar luchtbelletjes in het water te zien zijn.
Hinke Scheuders, Speciale editie, ariadne’s thread (2022)
De editie ‘ariadne’s thread’ heeft een andere ontstaansgeschiedenis. Dit werk is gebaseerd op een van de eerste ‘Works on paper’, uit 2008. Samen met We Like Art koos ik het uit om een editie van te maken, maar dat was nog niet zo eenvoudig: ik kon de herkomst van originele bladzijde na al die tijd niet zomaar meer achterhalen.
Na een hoop speurwerk kwam ik terecht in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag waar ik in het archief tientallen jaargangen van het handwerktijdschrift Ariadne uit de jaren ’50 en ’60 doorbladerde. Daar bleek de foto uiteindelijk in een nummer uit 1965 te staan, waarvan ik ergens op Marktplaats nog een exemplaar vond. Zo kon ik de maagdelijke bladzijde gebruiken om een ‘reprise’ van het werk te maken.
Hinke Scheuders, ariadne’s thread (2022), detail
De strakke lijnen van zwart wollen draad die het bovenlijf van de dame bedekken, zijn in één stuk genaaid, van linksboven naar rechtsonder, alsof ze door iets of iemand buiten beeld meegetrokken wordt.
Hinke Schreuders, twee speciale edities bij We Like Art, april 2022, foto Sonia Mangiapane
Je toont ook 2 werken die inspelen op de actualiteit, de oorlog in Oekraïne. Hoe kwam je hiertoe?
Dat is een nieuw element in m’n werk waarmee ik mezelf verraste. Ik had al een tijdje het plan om in het verlengde van de Works on paper ook eens op krantenfoto’s te gaan werken. Dat plan werd onverwacht praktijk toen eind februari de oorlog in Oekraïne uitbrak en ik acuut het gevoel had dat ik daar iets mee moest, op dat moment niet mijn gewone werk kon maken omdat de gebeurtenissen in Oekraïne ‘er voor zaten’.
Hinke Schreuders, (25 februari 2022), detail
Dat gevoel van urgentie kon ik kwijt in de foto’s over de oorlog die in de krant tegenkwam. Ik merkte daarbij dat de heftige beelden me dwongen tot een grovere, directere en minder ‘mooie’ manier van werken, met grote steken en loshangende draden.
Hinke Schreuders, (12 maart 2022), detail
Hoewel ik nog moet wennen aan de actualiteit van het onderwerp en zoekende ben naar hoe daar mee om te gaan, vind ik het een spannende ontwikkeling in mijn werk. Ik kan me voorstellen dat hiermee de eerste stappen in een nieuwe richting gezet zijn.
Hinke Schreuders, (25 februari 2022), 2022
Wat zijn je plannen voor de komende tijd?
Op het moment ben ik bezig met een plan dat er een al hele tijd ligt: het uitbrengen van een mooi boek met een overzicht van mijn werk van de laatste twintig jaar. Bij tentoonstellingen zijn altijd maar momentopnames van het werk van een kunstenaar te zien waar een boek de ontwikkeling en rode draad, noem het een ‘oeuvre’, kan weergeven. Het is de bedoeling dat deze monografie eind dit jaar verschijnt.
Al met al een flink project waarvoor eerste stappen nu zijn gezet: ik heb een fantastische vormgever gevonden en er ontstaat nu een idee over hoe dat boek er uit moet gaan zien. Het is ook een kostbaar project, ik ben bezig met het aanvragen van subsidies en binnenkort start ik een crowdfundactie via Voordekunst. Geïnteresseerden kunnen het boek dan voorfinancieren door alvast een exemplaar te bestellen en mij te helpen door bijvoorbeeld een speciale editie te kopen. Ook de opbrengsten van editie ‘the swan lake’ steek ik waarschijnlijk in het boek.
Hinke Schreuders bij We Like Art, april 2022, foto: Sonia Mangiapane
