Chuck D. (2013), olieverf op linnen, 30 x 40 cm, € 930
Vandaag aandacht voor de schilder Marcel van den Berg. Van den Berg is momenteel te zien als deelnemer aan de tentoonstelling met jonge schilders in de LUMC galerie in Leiden: Nieuw, Nieuwer, Nieuwst. Met werk van kunstenaars die op de Rijksakademie en de Ateliers werken of er net vanaf zijn. Een mooie vijver van talent. Deze periode in de loopbaan van dit gezelschap kunstenaars is voor de echte liefhebber met een beperkt budget een mooie kans om er nog op tijd bij te zijn.
Marcel van den Berg had bij de open dagen van de Rijksakademie een bijzonder vette presentatie. In zijn werk zie je duidelijk schilderplezier en een energiek handschrift. Verontwaardiging, bravoure en een lichte morsigheid gaan hand in hand. We waren nieuwsgierig naar zijn ervaringen op de Rijks en stelden hem flink wat vragen.
Ha Marcel, sinds wanneer ben je resident aan de Rijksakademie in Amsterdam?
Sinds januari 2013 ben ik hier resident.
Hoe zou je uitleggen aan een niet ingewijde liefhebber wat de Rijksakademie is?
De Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam is een post-academische instelling. Zij bieden hoogwaardige artistieke, technische en theoretische faciliteiten. Onderzoek, experiment en de ontwikkeling van vernieuwende kunst staan centraal. Een verblijfsperiode duurt twee jaar. Tijdens die twee jaar werk ik aan verdieping, verbreding en versnelling van mijn kunstpraktijk.
Kunstenaars die zich hiervoor aanmelden hebben over het algemeen al een aantal jaren veldervaring.
Groot onderdeel van een residency is het bezoek van advisors, dit zijn professionals uit de kunstwereld (kunstenaars, curatoren, kunstcritici, hoogleraren etc.) met veel internationale ervaring die in je atelier je werk bespreken. Door deze gesprekken heb je de mogelijkheid om je werk, je atelierpraktijk, inhoudelijke aspecten tegen het licht te houden, en zodoende je ontwikkeling te versnellen.
Je zit nu in je tweede jaar van je residency, hoe kijk je terug op je eerste jaar en de open dagen waarop je je werk toonde aan de duizenden bezoekers van RijksakademieOpen 2013?
Ik kijk met veel pezier terug op het eerste jaar, het was een intense periode waarin ik veel werk heb gemaakt. Met name op schildertechnisch vlak heb ik veel dingen voor mezelf kunnen oplossen. Belangrijkste is dat ik eindelijk los ben gekomen van het schilderen met foto. Voorheen gebruikte ik vaak een foto als aanleiding om een schilderij te beginnen. Daarnaast heb ik inhoudelijk het werk verder kunnen aanscherpen. Tussendoor heb ik ook nog de mooie mogelijkheden van keramiek ontdekt.
Open Studios was de heftigste week van het jaar. Niet alleen moest ik een presentatie in elkaar draaien waarin ik een degelijke selectie wilde laten zien, maar in die week is ook mijn dochtertje geboren. Je kunt wel stellen dat het een rollercoaster was….
Heb je veel contact met de andere kunstenaars?
Ja, alle residents gaan op een heel collegiale manier met elkaar om, zowel sociaal als professioneel. Naast de gesprekken met advisors zijn de gesprekken met collega-residents van even groot belang. Zodoende is de kantine het kloppend hart van de Rijks.
Een werkperiode aan de Rijks wordt vaak gezien als versnellende periode- werkinhoudelijk en qua carrière. Er zijn veel ogen op je gericht, levert dat druk op om te presteren?
Nee, no pressure here…
Wat heb je gedaan in de periode sinds 2005 toen je van de academie kwam?
Je zou kunnen zeggen dat ik 7,5 jaar over m’n Master heb gedaan. Die jaren heb ik echt nodig gehad om mijn skills te verbeteren. Niet alleen schildertechnisch, ook inhoudelijk. Het kunnen verwoorden en plaatsen van je werk vond ik altijd een van de moeilijkste dingen, dat heeft veel tijd nodig gehad. Natuurlijk stug doorwerken en ondertussen feedback zoeken bij collega’s. Gelukkig heb ik vaak ateliers gedeeld met goede kunstenaars, met name Tabe Hemmes en Jabu Arnell hebben mij ongelooflijk geholpen met mijn ontwikkeling.
Je maakte onder andere een mooie serie ‘Ghetto Fabulous’ (link naar blog), kun je daar iets over vertellen?
In de serie Ghetto Fabulous (2006-2010) maak ik registraties (foto, tekening en schilderij) van slooppanden in achterstandswijken. Een deel van deze serie beslaat de omgeving Strevelsweg te Rotterdam nabij winkelcentrum Zuidplein. Het tweede deel van de serie gaat over de Bijlmer.
Het zijn weergaves van de leefomgeving van de minderheden en armen in deze steden. Het is een directe sneer naar de verheerlijking van de levensstijl van de rijken, wat de overhand heeft in deze hedendaagse maatschappij. Het zijn tegenbeelden.
Doel van deze serie was naast het registreren van inmiddels afgebroken panden ook nieuwe abstracte composities vinden binnen de bestaande structuren. Met name de Bijlmer en specifiek winkelcentrum Kraaiennest waren een grote inspiratiebron voor de serie. De Bijlmer, het voorbeeld van hoe modernisme haar beloften niet heeft waargemaakt. Dit vertaalt zich in een aantal werken waaronder Sun shine city (backside).
De titel is een cynisch commentaar op de het functioneren van de Bijlmer, ooit gepresenteerd als een utopische leefomgeving maar inmiddels een symbool geworden voor grauwe betonnen kolossen. Tevens is het de naam van een Chinees Indisch eethuis in het inmiddels ter ziele gegaan winkelcentrum Kraaiennest.
Lost Dogs (2013) inkt op papier, 2 x 50 x 65 cm, € 1.100
Kun je iets vertellen over je recente werk en over het werk dat je nu graag maakt?
Momenteel werk ik in een van de projectruimtes op de Rijks aan een grote installatie met schilderijen, tekeningen, sculpturen en foto’s. Het is een eerste serieuze poging sinds jaren om een totaal-installatie te maken waar alle werken een dialoog met elkaar aangaan.
Het mooie aan zo’n projectruimte is dat je even een paar weken uit je atelier bent en op een andere plek kunt werken. Een projectruimte heeft de grootte van een kleine museumzaal. De fysieke ruimte zorgt voor ruimte in je hoofd, daardoor kun je een hoop nieuwe werken beginnen, oude werken herzien en na die periode alles weer je atelier inslepen en erop verder broeden.
Luister je veel naar muziek op je atelier?
Ja, muziek is de benzine! Veel ouwe hip hop, reggae, funk, techno, electro en jazz. Wat ik luister is heel mood-gerelateerd. De ene keer heb je zin in leipe Sun Ra space jazz, dan weer even beuken met de nieuwe Kubus. Veel muziek vind ook zijn weg terug in het werk.
Heb je vaste rituelen die je atelierbestaan structuur geven?
Nee, het is hier eigenlijk een gigantische ongestructureerde bende. Alles ligt door elkaar, dat is ook wat ik het prettigste vind, ik houd van puinzooi! Daardoor kan ik heel organisch werken. De rest van mijn leven is al redelijk gestructureerd, het atelier de enige plek waar structuur niet nodig is…
Bijlmer bij nacht (2013), inkt op papier, 50 x 65 cm, € 800
Hoe ziet je gemiddelde werkdag er uit?
Meestal werk ik van 10.00 tot 19.00 uur, kan iets eerder of later zijn. Structuur is er niet echt, dus soms heb ik een gesprek met een advisor, soms ben ik de hele dag doeken aan het opspannen. Dan weer een dag Photoshoppen, of kleien of timmeren. De andere dag ben ik de hele dag aan het lezen of studeren om aan het einde van de dag 3 tekeningen te maken en tijdens het opmaken van mijn verf nog een vet doekje eruit te persen. De beste dingen ontstaan altijd terloops, dus ik probeer ervoor te zorgen dat alle voorwaarden aanwezig zijn om direct aan de slag te kunnen.
Wanneer is een werk voor jou af en geslaagd?
Een werk is af als er niks meer aan te doen is. Een werk is geslaagd als ik me drie keer heb afgevraagd hoe ik dat in hemelsnaam gedaan heb.
Interesse in het werk van Marcel van den Berg? Klik hier.
Fotografie overzichtsfoto’s Rijksacademie: G.J. van Rooij
